Καστοριά

Η πόλη της Καστοριάς με πληθυσμό 15710 κατοίκους είναι η πρωτεύουσα του αντίστοιχου νομού και βρίσκεται στο κέντρο του. Ο νομός Καστοριάς έχει πληθυσμό 52685 κατοίκους και έκταση 1685 Km². Η πόλη είναι χτισμένη στο λαιμό της ορεινής χερσονήσου που εισχωρεί προς το κέντρο της λίμνης Ορεστιάδος σαν σφύρα (χάρτης προσανατολισμού 1:300.000). Το βουνό που υπάρχει στην χερσόνησο ονομάζεται Κορίτσα και έχει υψόμετρο 890 m.Η λίμνη της Καστοριάς βρίσκεται στην ΒΔ περιοχή της Μακεδονίας (Γ. Πλάτος 40º 31΄, Γ. Μήκος 21º 18΄), είναι ευτροφική και διμικτική, έχει μέσο βάθος νερού 4,4μ. και μέγιστο βάθος 8,5μ., με χρόνο παραμονής του νερού 2,2 έτη και συχνότητα ανανεώσεως 0,4 ανά έτος. Έχει επιφάνεια 30 Km² και μέσο απόλυτο υψόμετρο στάθμης 625,9μ.. Η λεκάνη απορροής της έχει επιφάνεια 304 Km², ενώ ο όγκος της λίμνης είναι περίπου 120.000.000m³.

Η περιοχή της λίμνης διαθέτει εκτός από μεγάλη φυσική ομορφιά και μεγάλη πολιτιστική κληρονομιά. Στη λεκάνη απορροής της λίμνης βρίσκονται μερικές κοινότητες (Δισπηλιό , Μαυροχώρι, Πολυκάρπη, Τοιχιό, Μεταμόρφωση), γεωργικές εκμεταλλεύσεις (12000στρ. δενδρωδών καλλιεργειών και 16000στρ. σιτηρών) , κτηνοτροφικές μονάδες και λίγες βιοτεχνίες.

Επίσης η λίμνη περιβάλλεται από βουνά και διακλαδώσεις ορεινών συγκροτημάτων. Προς βορρά εκτείνεται το βουνό Χελώνη (843m) , μέρος του ορεινού συγκροτήματος του Βέρνου (2123m), προς ΝΑ η Κορησσός (1186m), η Τσούκα (1170m), ο Πύργος (1176m), και διάφοροι λόφοι. Προς δυσμάς το συγκρότημα της Βίγλας (1099m) και η Σαμαρίνα (2271m), προς ανατολάς τα βουνά Ουχί (1230m), Καϊνάκη (1137m) καθώς και άλλα μικρότερα βουνά.

Τα κυριότερα ποτάμια ή χείμαρροι που εισέρχονται στη λίμνη είναι: α. Ο Ξηροπόταμος ή Σταραρέκα, που σχηματίζει δελκταϊκή απόθεση στην περιοχή Λιτσίστα, (με τάση να επεκτείνεται η ξηρά σε βάρος της λίμνης), με χειμερινή παροχή που κυμαίνεται από 0,2-1,5 m³/sec, ενώ το καλοκαίρι η εισροή προς τη λίμνη πολλές φορές σταματά, επειδή το νερό χρησιμοποιείται για άρδευση σε περιοχές μακριά από την εκβολή, β. Η Σιούτιστα, γ. Ο χείμαρρος που έρχεται από το χωριό Βυσσινιά μέσω του χωριού Τοιχιό, δ. Ρυάκια που εισρέουν στη λίμνη είναι η Ντόπλιτσα, Μπουσμπουνάρι, Μύλοι, Πέτρας, Δισπηλιού, Κρεπενής, Πολυκάρπης και Μεταμόρφωσης.

Η λίμνη της Καστοριάς έχει φυσική εκροή μέσω ενός αυλακιού στη θέση Γκιόλι (μεταξύ Δισπηλιού και Μαυροχωρίου). Η εκροή των νερών και η στάθμη της λίμνης ρυθμίζονται (μηχανικά ρυθμιζόμενο φράγμα) με τη βοήθεια τριών θυρών. Άντληση των νερών της λίμνης γίνεται κυρίως από το κοινοτικό αντλιοστάσιο της Μεταμόρφωσης καθώς και από μικρότερα ιδιωτικά αντλιοστάσια.Η φυσική λεκάνη της λίμνης, οποία περικλείεται από βουνά εξαίρετης γεωμορφολογίας, αποτελεί έναν μοναδικό υδροβιότοπο. Είναι ένας υγρότοπος μεγάλης σημασίας για τα υδρόβια αλλά και για τα αρπαχτικά πουλιά και χρησιμεύει ως περιοχή αναπαραγωγής, διατροφής και διαχείμασης. Συντηρεί πλούσια ορνιθοπανίδα που περιλαμβάνει σπάνια και απειλούμενα είδη.